Ο Χρόνος, το εφήμερο και η απουσία μονιμότητας.

Ο Χρόνος, το εφήμερο και η απουσία μονιμότητας.

 Στη σημερινή εποχή ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι βρίσκονται παγιδευμένοι μεταξύ της ρευστότητας και της αβεβαιότητας διαφόρων κοινωνικοοικονομικών συνθηκών. Καταστάσεις ανασφάλειας και αβεβαιότητας κλονίζουν καθημερινά τον ψυχισμό των ανθρώπων.

 Ο  χρόνος συμβολίζει την ανάγκη του ανθρώπου για ασφάλεια, αντιπροσωπεύει πιο ζωντανά από κάθε άλλη κατάσταση την ανάγκη της αποδοχής της οριοθέτησης συμβολίζοντας με αυτό τον τρόπο το συνολικό θέμα της ζωής του ατόμου, τη σχέση του με τη διαδικασία ανάπτυξης από την αρχή ως το τέλος, απ’ τη γέννηση ως το θάνατο. Χαρακτηριστική είναι η ύπαρξη του χρόνου μέσα από διάφορες  διαταραχές.

 

Συγκεκριμένα, η εμπειρία του χρόνου παρουσιάζεται ως «ακίνητου», «παγωμένου», «σιωπηλού» συναντάται στη διαταραχή της σχιζοφρένειας ή άλλοτε ο χρόνος φαίνεται να βιώνεται τελείως χαοτικός, άλλοτε γρήγορος, άλλοτε αργός χωρίς παρελθόν και μέλλον. Από την άλλη, οι ασθενείς που πάσχουν από ψυχωτική κατάθλιψη νιώθουν ότι ο χρόνος κινείται συνεχώς, ενώ οι ίδιοι παραμένουν σταθερά ακίνητοι. Οι καταθλιπτικοί ασθενείς τείνουν να ταυτίζουν το χρόνο με τον ίδιο τους τον εαυτό, όπου το μέλλον έρχεται και παγιδεύεται από το παρελθόν. 

 Από την άλλη πλευρά το εφήμερο, αφορά στη σύντομη χρονική διάρκεια, στο στιγμιαίο, στην απουσία μονιμότητας και ανθεκτικότητας στον χρόνο. Το πρόσκαιρο, το εφήμερο έρχεται και ταράζει το μόνιμο και διαρκές, το αιώνιο. Η ύπαρξη αυτής της ευθραστότητας  κλονίζει την ύπαρξη μας, κάτι μπορεί να ζει απλά για μια μέρα, για μια στιγμή. 

 

 Η εικόνα της παροδικότητας έχει συνδεθεί στην αρχαία φιλοσοφία με την έννοια ενός διαρκούς γίγνεσθαι, όπου τίποτα δεν μένει ίδιο τα πράγματα γίνονται και χάνονται μέσα από την αιώνια κίνηση, η οποία σπάει τα στεγανά του χρόνου.                                                              

 

 Κατά τον Freud, το εφήμερο ενεργοποιεί μια διεργασία πένθους, απώλειας του αντικειμένου και συνοδεύεται από συναισθήματα θλίψης. Κατά συνέπεια, στη σημερινή εποχή του βραχυπρόθεσμου, η ανασφάλεια βιώνεται οδυνηρά και η αίσθηση της ταυτότητας του σύγχρονου ανθρώπου κλονίζεται.   

 

Ζώντας πλέον μέρα με τη μέρα, ο σύγχρονος άνθρωπος και ο ''ελάχιστος'' εαυτός του περιορίζεται μέσα από αμυντικές λειτουργίες για την προστασία του ψυχισμού του. Μέσα από τον περιορισμό των στόχων του και τη συρρίκνωση της εικόνας του και της ταυτότητας του, το σύγχρονο υποκείμενο ζει μέρα με τη μέρα ελπίζοντας να αντεπεξέλθει στους δύσκολους καιρούς. 

 

 Πηγές:

 

Φαρσαλιώτης, Σ. (2019). Κλινική του εφήμερου: Μια ψυχαναλυτική προσέγγιση της              Ανεστιότητας. Άρμος.

 

Χαρτοκόλλης, Π. (2006). Χρόνος και Αχρονικότητα. Παραλλαγές της χρονικής                    εμπειρίας. Αθήνα: Καστανιώτη.    

    Σύνταξη: Τσουκαλά Βάσω